Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Przyznawany jest na okres zasiłkowy, tj. od dnia 1 listopada do dnia 31 października następnego roku.
Aby otrzymać zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego należy spełniać kryterium dochodowe, które w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie może przekraczać kwoty 674,00 zł netto. Dla rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym kryterium jest wyższe i wynosi 764,00 zł netto na członka rodziny.
Dochód ustala się na podstawie dochodu z roku poprzedzającego okres zasiłkowy, tzw. bazowego, uwzględniając jednocześnie aktualną sytuację rodziny tzn. utratę dochodu lub jego uzyskanie po roku bazowym. Dochód z roku bazowego dzieli się przez liczbę miesięcy, w których dochód był osiągany.
Zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego przysługują do ukończenia przez dziecko 18 roku życia lub nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, albo 24 roku życia, jeśli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności.
Według ustawy o świadczeniach rodzinnych szkoła oznacza: szkołę podstawową, szkołę ponadpodstawową oraz szkołę artystyczną, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także młodzieżowy ośrodek socjoterapii, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy, specjalny ośrodek wychowawczy dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania oraz ośrodek rewalidacyjno-wychowawczy.
Prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje:
- rodzicom,
- jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka,
- opiekunowi faktycznemu dziecka – tj. osobie, która wystąpiła do sądu o przysposobienie dziecka,
- osobie uczącej się – tj. osobie pełnoletniej uczącej się, niepozostającej na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony,
jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują świadczenia rodzinne.
Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:
- dziecko lub osoba ucząca się pozostaje w związku małżeńskim lub przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie (dom pomocy społecznej, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, szkołę wojskową lub inną szkołę, jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatnie pełne utrzymanie) albo w pieczy zastępczej;
- pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;
- osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone, na rzecz dziecka od jego rodzica, świadczenie alimentacyjne na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd chyba, że:
- rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
- ojciec dziecka jest nieznany (w takim przypadku konieczne będzie przedłożenie zupełnego aktu urodzenia dziecka z odpowiednią adnotacją),
- powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
- sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka,
- dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieka naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach;
- członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
W jakiej wysokości wypłacany jest zasiłek rodzinny?
Wysokość zasiłku rodzinnego uzależniona jest od wieku dziecka i wynosi:
- 95,00 zł na dziecko w wieku 0 – 5 lat,
- 124,00 zł na dziecko w wieku 5 – 18 lat,
- 135,00 zł na dziecko w wieku 18 – 24 lat.
Dodatki do zasiłku rodzinnego
- DODATEK Z TYTUŁU URODZENIA DZIECKA wypłacany jest jednorazowo w kwocie 1000,00 zł. Przysługuje matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli wniosek o jego przyznanie zostanie złożony przed ukończeniem przez dziecko 1 roku życia.
- DODATEK Z TYTUŁU OPIEKI NAD DZIECKIEM W OKRESIE KORZYSTANIA Z URLOPU WYCHOWAWCZEGO przyznawany jest na okres: 24 miesięcy – przy sprawowaniu opieki nad jednym dzieckiem, 36 miesięcy – przy sprawowaniu opieki nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu, 72 miesiące – przy sprawowaniu opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo znacznym stopniu niepełnosprawności. Osobie przysługuje jeden dodatek w wysokości 400,00 zł miesięcznie, niezależnie od liczby dzieci pozostających pod jej opieką.
- DODATEK Z TYTUŁU SAMOTNEGO WYCHOWYWANIA DZIECKA przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu dziecka, opiekunowi faktycznemu lub prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka: ponieważ drugi z rodziców dziecka nie żyje lub ojciec dziecka jest nieznany albo powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone. Wypłacany jest miesięcznie w wysokości 193,00 zł na dziecko, nie więcej jednak niż 386,00 zł na wszystkie dzieci. Kwota ta podlega podwyższeniu o 80 zł, w przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnoprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności.
- DODATEK Z TYTUŁU WYCHOWYWANIA DZIECKA W RODZINIE WIELODZIETNEJ przysługuje w kwocie 95,00 zł miesięcznie na trzecie i każde następne dziecko w rodzinie. Przy określaniu liczby dzieci w celu ustalenia prawa do niniejszego dodatku brane są pod uwagę wyłącznie dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego.
- DODATEK Z TYTUŁU KSZTAŁCENIA I REHABILITACJI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO przyznawany jest w wysokości 90,00 zł miesięcznie na dziecko w wieku do 5 roku życia i w wysokości 110,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia, jeśli legitymuje się ono orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
- DODATEK Z TYTUŁU ROZPOCZĘCIA ROKU SZKOLNEGO wypłacany jest jednorazowo w wysokości 100,00 zł na dziecko. Przysługuje również na dziecko odbywające roczne przygotowanie przedszkolne tzw. „zerówkę”. Wniosek o wypłatę dodatku składa się do dnia zakończenia okresu zasiłkowego, w którym rozpoczęto dany rok szkolny albo roczne przygotowanie przedszkolne. Wniosek złożony po terminie nie będzie rozpatrywany.
- DODATEK Z TYTUŁU PODJĘCIA PRZEZ DZIECKO NAUKI POZA MIEJSCEM ZAMIESZKANIA przyznawany jest na okres 10 miesięcy i przysługuje:
- w wysokości 113,00 zł miesięcznie, w związku z zamieszkaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadpodstawowej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej w przypadku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności,
- w wysokości 69,00 zł miesięcznie, w celu zapewnienia dziecku możliwości dojazdu z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadpodstawowej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadpodstawowej.
Formularze wniosków do pobrania dostępne na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.